Pijnstiller zonder bijwerkingen? PZM21 is de sleutel!

Een sterke pijnstiller zonder bijwerkingen – het is de ultieme wens van wetenschappers. Een team van Amerikaanse en Duitse onderzoekers heeft een cruciale stap gezet in de richting van die droom. Het nieuwe molecuul, PZM21, is weliswaar alleen nog maar getest op muizen, toch reageren kenners enthousiast op de resultaten.

‘Dit is sensationeel’, zegt Frank Huygen – hoogleraar pijngeneeskunde aan het Erasmus MC – tegenover de Volkskrant. ‘Precies de resultaten waar we al jaren naar hunkerden.’ Huygen was niet betrokken bij de nieuwe studie en spreekt van ‘een jaloersmakend onderzoek’.

Radicaal andere aanpak

Bij veel onderzoeken naar nieuwe medicijnen wordt geëxperimenteerd met chemische varianten van bestaande geneesmiddelen. Het Amerikaans-Duitse team, dat de resultaten publiceerde in Nature, koos voor een radicaal andere aanpak.

In computersimulaties lieten de onderzoekers miljarden verschillende chemische structuren koppelen aan de morfinereceptor in het brein. De wetenschappers letten bij de simulaties ook goed op of de nieuwe middelen in potentie delen van de hersenen beïnvloeden die kunnen zorgen voor bijwerkingen als opstopping of ademhalingsproblemen; iets waar veel andere pijnstillers berucht om zijn.

PZM21: net zo goed als morfine

De onderzoekers ontdekten een aantal veelbelovende moleculen die op het oog maar weinig verwantschap hebben met traditionele pijnstillers. Een van die middelen, PZM21, werkte verrassend goed bij proefdieronderzoek.

Muizen werden op een hete plaat gezet, waarna onderzoekers turfden of ze hun pootjes optrokken, eraan begonnen te likken of van de plaat af probeerden te springen. Het nieuwe stofje bleek de pijn net zo goed te stillen als morfine.

Bovendien zagen de onderzoekers bij PZM21 geen bijwerkingen. Ook leken de muizen niet verslaafd te raken aan het spul. Ze bleven niet langer hangen in ruimtes waar het middel werd toegediend, iets wat bij verslavende middelen doorgaans wel gebeurt.

Dit is absoluut een veelbelovende pijnstiller waar mogelijk miljoenen mensen profijt van kunnen hebben.

– Frank Huygen, hoogleraar pijngeneeskunde

 

Pijnstiller op politieke agenda

De negatieve bijwerkingen van pijnstillers staan vooral in de Verenigde Staten hoog op de politieke agenda. Het Amerikaanse congres trok deze zomer 1,1 miljard dollar extra uit voor nieuw onderzoek om de verslavingsgevoeligheid van pijnstillers te dempen. Volgens de laatste cijfers van het Centers for Disease Control and Prevention gingen in 2014 meer dan 14.000 mensen dood vanwege een overdosis pijnstillers.

Veelbelovend

‘Hoewel die middelen in Nederland minder makkelijk zijn te verkrijgen, zijn verslavingsgevoeligheid en bijwerkingen ook hier een duidelijk probleem’, vertelt Huygen tegenover de Volkskrant. ‘Het is altijd oppassen met te vroeg juichen bij doorbraken in het laboratorium. Misschien blijkt over een jaar dat het nieuwe middel toch voor onverwachte bijwerkingen zorgt bij mensen. Maar dit is absoluut een veelbelovende nieuwe pijnstiller waar mogelijk miljoenen mensen profijt van kunnen hebben en die we dus verder moeten testen.’