Pijnstillers – welke moet ik kiezen?
Pijnstillers zijn er voor verschillende vormen van pijnbestrijding.
Voor de relatief lichte pijn zijn er pijnstillers die je zonder recept kunt kopen. Deze zijn veilig bij normaal gebruik volgens de bijsluiter. Pijnstillers die zonder recept verkrijgbaar zijn, kun je op basis van de werkzame stof onderverdelen in drie soorten:
- paracetamol
- aspirine (of acetylsalicylzuur)
- NSAID’s (ibuprofen, naproxen, diclofenac)
Paracetamol
Paracetamol is de meest gebruikte pijnstiller. Het ligt vrijwel in elk Nederlands huishouden in de medicijnkast. Paracetamol onderdrukt de pijn en verlaagt koorts. Bij gebruik volgens de bijsluiter zijn er geen bijwerkingen. Pas bij extreem of langdurig gebruik van deze pijnstiller kan hoofdpijn optreden.
Aspirine
Aspirine (acetylsalicylzuur) is een pijnstiller die helpt bij pijn en koorts. Het medicijn heeft een ontstekingsremmende werking. In tegenstelling tot paracetamol heeft aspirine wel mogelijke bijwerkingen, zoals maagirritatie, darmstoornissen. Ook kunnen bloedingen voorkomen, omdat acetylsalicylzuur het bloed verdunt.
NSAID’s: ibuprofen, diclofenac en naproxen
NSAID staat voor Non-Steroïdal Anti-Inflammatory Drugs: ontstekingsremmende pijnstillers. Bekende voorbeelden zijn ibuprofen, diclofenac en naproxen. Net als bij aspirine kunnen bij gebruik bijwerkingen optreden. Mensen met ernstig hartfalen, bekende hartklachten of die een beroerte hebben gehad, wordt geadviseerd voor gebruik van deze pijnstillers een arts te raadplegen.
Sterke pijnstillers: tramadol en morfine
Bij ernstige pijnklachten kan het gebeuren dat een combinatie van paracetamol en NSAID’s niet voldoende is om de pijn te bestrijden. Dan is een sterke pijnstiller gewenst. Bekende voorbeelden zijn tramadol en morfine. Deze sterke pijnstillers worden uitsluitend op recept verstrekt.
Tramadol
Tramadol bevat een morfine-achtige stof. Het geeft sterke pijnstilling maar het duurt even voordat het werkt. De pijnstillende werking bouwt in een paar dagen op.
Tramadol is effectief bij ernstige pijn en wordt vaak gebruikt bij artrose en zenuwpijn. Het is beschikbaar in tabletten, bruistabletten, tabletten met vertraagde afgifte, capsules, capsules met vertraagde afgifte, druppels, zetpillen en injecties.
Bijwerkingen van tramadol
Tramadol kan bijwerkingen geven. Bekende bijwerkingen zijn:
- Misselijkheid
- Duizeligheid
- Sufheid of slaperigheid
- Hoofdpijn
- Obstipatie (verstopping)
- Droge mond
- Hevig zweten
Bovengenoemde bijwerkingen komen relatief vaak voor: 1 op de 10 tot 1 op de 100 mensen hebben last van deze klachten. Dat betekent dus ook dat de meeste mensen die Tramadol gebruiken geen last hebben van bijwerkingen. Er zijn ook bijwerkingen van tramadol die minder vaak voorkomen.
Lees meer over de dosering van tramadol >
Morfine
Morfine is een zeer sterke pijnstiller die alleen op recept verkrijgbaar is. Morfine wordt alleen gebruikt bij zeer ernstige pijn en als andere pijnstillers onvoldoende werken. Morfine kan verslavend werken.
Bijwerkingen van morfine
Het gebruik van morfine kan diverse bijwerkingen hebben. Veel gebruikers krijgen last van ernstige obstipatie. Daarom gaat het gebruik van morfine vrijwel altijd gepaard met de inname van een laxeermiddel, zodat ontlastingsproblemen worden beperkt.
Andere bijwerkingen zijn:
- misselijkheid
- onrust
- verwardheid
- sufheid
Dosering van morfine (en morfine-achtige stoffen)
Morfine is op allerlei manieren in te nemen. Gebruikers starten vaak met tabletten. Met de huisarts bespreekt u de dosering. Deze kan door gewenning na verloop van tijd worden verhoogd. Bij geleidelijke verhoging van de dosering bliven de bijwerkingen tot een minimum beperkt.